Στον Ιρλανδέζικο Κάμπο Του '93 (Μέρος Β')

 

Χαίρετε, χαίρετε και ας συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε.

Πού μείναμε;

Στην Ιρλανδία του 1993 – In Your Eyes.

Το In Your Eyes δεν το είχα καταλάβει. Έπρεπε να μεγαλώσω για να αναγνωρίσω το μεγαλείο του. Να σας πω κιόλας ότι τότε θεωρούσα ότι η διοργανώτρια χώρα στέλνει περισσότερο μία διακοσμητική συμμετοχή και ότι δεν διεκδικεί το τρόπαιο για δεύτερη χρονιά συνεχόμενη. Έσφαλλα. Η Ιρλανδία έστειλε μία μπαλάντα που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «η επιτομή των 90ς». Κορώνες είχε, ερμηνεία είχε, σοβαρότητα είχε, όλα τα είχε η ευλογημένη. Ομολογώ όμως ότι δεν μου πέρασε ούτε μια στιγμή από το μυαλό ότι μπορούσε να κερδίσει. Σήμερα το συγκεκριμένο είναι μέσα στο τοπ10 των νικητών μου. Το θεωρώ υπέροχο τραγούδι. Η Νίαμ το ερμήνευσε πολύ επαγγελματικά, παραπάνω από όσο θα έπρεπε κιόλας. Η όλη εμφάνιση με το ταγιεράκι και το μαλλί της διευθύντριας ίσως δεν ταίριαζε στο τραγούδι, αλλά σήμερα ακόμα κι αυτές τις λεπτομέρειες τις συγχωρώ και τις θεωρώ πταίσματα. Όταν μάλιστα τέθηκε το δίλημμα κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας ανάμεσα σε Ηνωμένο Βασίλειο ή Ιρλανδία, δεν είχα άλλη επιλογή. Συστρατεύτηκα με τα μπούνια με την Ιρλανδία. Μεγάλη κληρονομιά το In Your Eyes, θαρρώ και τυχεροί που το ζήσαμε. 10/10.

Λουξεμβούργο – Donne Moi Un Chance

Καλώς να επιστρέψει το Λουξεμβούργο στη Γιουροβίζιον. Πέρασαν τριάντα χρόνια από την τελευταία του φορά που ήταν αυτή του 1993. Το συγκεκριμένο τραγούδι ψιλό-αδιάφορο μου ήταν τότε, ψιλό-αδιάφορο μου είναι και σήμερα αν και το ακούω ευχάριστα όταν πέσω πάνω του. Άκουγα ένα podcast τις προάλλες στο οποίο ο Jimmy Martin, ο τραγουδιστής του συγκροτήματος, έλεγε ότι το μόνο που θυμάται από 1993 είναι ότι η πρώην γυναίκα του τον ζήλευε τρομερά και δεν τον άφηνε να πάει πουθενά ενόσω ήταν στην Ιρλανδία. Συγκεκριμένα ζήλευε την κοπέλα με το κόκκινο φόρεμα που έκανε ότι έπαιζε το μπάσο στη σκηνή. Επίσης, ανέφερε ότι με την τραγουδίστρια του συγκροτήματος χαθήκανε, ιδωθήκανε μόνο δυο φορές μετά τον Διαγωνισμό και η μία ήταν πρόσφατα σε ένα μωλ, στο οποίο δεν την αναγνώρισε καν και πήγε εκείνη και του μίλησε πρώτη. Ωραία πράγματα μαθαίνουμε. 4/10. 

Σλοβενία – Tih Dezeven Dan

Το ντεμπούτο της Σλοβενίας. Αγαπημένη συμμετοχή, μέσα στις τρεις καλύτερες της χώρας κατά τη γνώμη μου. Αν εξαιρέσεις τα κοστούμια που ντύθηκαν και παρουσιάστηκαν σαν βλαχό-βαλκάνιοι γύφτοι, δεν υπάρχει τίποτα που να με χαλά στο τραγούδι. Βρίσκω απείρως χαριτωμένες ακόμα και τις κυρίες στα φωνητικά με τις θεατρικές τους χορευτικές κινήσεις. Το ήθελα πιο ψηλά στην κατάταξη, και αν με ρωτάς, πεθυμώ αυτές τις συμμετοχές που μύριζαν παλιά καλή Γιουγκοσλαβία. 8/10. 

Φινλανδία – Tule Luo

Το 1993 σας είπα και προηγουμένως ήταν υπέροχο. Τώρα αυτό το ρετρό που μου θυμίζει ρομαντικές εποχές της γιαγιάς μου είναι να μην το αγαπώ; Θα μπορούσα να το ακούω σε γραφικά σοκάκια του Ελσίνκι να το τραγουδούν πλανόδιοι καλλιτέχνες με ακορντεόν ανά χείρας. Η Κάτρι-Χέλενα ήταν ολίγον τι σιτεμένη και παλιακιά, το ομολογώ, αλλά στη Γιουροβίζιον όλοι οι καλοί χωράνε, και όλοι χρειάζονται. Μια χαρά ήταν και η Φινλανδία, λοιπόν. Με τόσο μεγάλο ανταγωνισμό, δυστυχώς, δεν μπορούσε να περιμένει και πολλά. 8/10.

Βοσνία Ερζεγοβίνη – Sva Bol Svijeta

Αυτό το περνούσα στο γρήγορο τότε. Και τώρα στο γρήγορο το περνώ. Η Ουκρανία της εποχής. Όχι ακριβώς, αλλά καταλαβαίνετε. Δεν τρέφω ιδιαίτερη συμπάθεια στις χώρες που ενώ βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση τρέχουν να εκπροσωπηθούν στα φεστιβάλ για να περάσουν πολιτικά μηνύματα. Θα ξέρετε φαντάζομαι το συμβάν με το αεροπλάνο των καλλιτεχνών της Βοσνίας το οποίο απογειώθηκε εν μέσω πυρών και εκρήξεων για να πετάξει προς την Ιρλανδία. Οι Βόσνιοι είχαν να το λένε. Το είπανε τόσες πολλές φορές μπας και πιάσει τόπο και κυρίως, ψήφο. Δεν έπιασε, ευτυχώς. 1/10. 

Ηνωμένο Βασίλειο – Better The Devil You Know

Έχω τοποθετηθεί σε προηγούμενο κείμενο επ’ αυτού. Το θεωρώ ακόμη και σήμερα τρομερά pompous και… αγγλικό, με την κακή έννοια. Και προ πάντων, μέτριο. Ο μόνος λόγος που του δώσαμε σημασία ήταν η Σόνια που όπως ξαναείπα, ήταν ήδη γνωστή στο ευρύ κοινό από διάφορα σουξεδάκια που είπε στα τέλη του ’80 και η παρουσία της στο Μίλστριτ έδινε κάποια περαιτέρω αίγλη στον Διαγωνισμό. Κατά τα άλλα, αν δεν εκπροσωπούσε την Αγγλία που τότε ήταν στα πάνω της με το μονοπώλιο της γλώσσας, και αν δεν είχε από πίσω της το BBC να τα σκάει, τη δεκάδα ούτε με τα κυάλια δεν θα την έβλεπε. 5/10. 

Ολλανδία – Vrede

Εδώ είμαστε! Τι έπος! Τι τραγουδάρα! Τι σύνθεση, τι στίχος 100 χρόνια μπροστά από την εποχή του! Και πάλι θα εξομολογηθώ το κρίμα μου. Ως 13χρονο δεν μπορούσα να αντιληφθώ τη σημαντικότητα του εν λόγω τραγουδιού. Κατ’ ακρίβεια με εκνεύριζε ο τίτλος του, «ειρήνη», μου έβγαζε μία αντίφαση με ό,τι έβλεπα επί σκηνής. Δηλαδή, τα χορευτικά, τα ρούχα, τα φωνητικά, το όλο στήσιμο, δεν με παρέπεμπε στην ειρήνη. Για μένα «ειρήνη» ήταν να βγεις με λευκή χλαμίδα σαν την Ελπίδα στον Σωκράτη και να απελευθερώσεις ένα περιστέρι. Δεν μπορούσα να δω πέρα απ’ τη μύτη μου. Μεγαλώνοντας κατάφερα να αποκωδικοποιήσω το τραγούδι και την αισθητική του. Τότε το εκτίμησα και το λάτρεψα. Σημειώστε ότι είναι και γκραν σουξέ στην Ολλανδία και θεωρείται πλέον κλασσικό. Η Ρουθ Γιάκοτ μια θεάρα και μισή, έπρεπε να κερδίσει. Αλλά, τη φάγαν’ τα κυκλώματα! 10/10.

Κροατία – Don’t Ever Cry

Άλλο ένα τραγούδι γλυκό και παιδικό σαν νανούρισμα το οποίο μου άρεσε τρομερά τότε (ειδικά η κοκκινομάλλα τραγουδίστρια που την ερωτεύτηκα και μου δημιούργησε φετίχ που άργησα να ξεπεράσω) και εξακολουθώ να αγαπώ. Δεν πήγε καλά βαθμολογικά η Κροατία, κατέληξε 15^η αν δεν απατώμαι, ενώ εγώ την είχα φαβορί ακόμη και για τη νίκη. Η Κροατία έκανε εξαιρετικό ντεμπούτο στον Διαγωνισμό και καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας έστελνε μικρά διαμαντάκια στον Διαγωνισμό. Μετά, χαντακώθηκε και έκτοτε δεν συνήλθε. 10/10. 

Ισπανία – Hombres

Η Ισπανία θεωρούνταν φαβορί πριν τον Διαγωνισμό. Η Εύα Σανταμαρία, η τραγουδίστρια, το ήξερε και γι’ αυτό καρδιοχτυπούσε. Άκουσα ένα podcast σχετικό στο οποίο η Εύα εκμυστηρεύτηκε ότι τα προγνωστικά δεν την άφηναν να κοιμηθεί το προηγούμενο βράδυ, αφού όλα τα πρακτορεία στοιχημάτων συμφωνούσαν ότι το τραγούδι της θα κέρδιζε. Η Εύα είπε επίσης, ότι στο Μίλστριτ τη συνόδευε η μητέρα της η οποία βλέποντας την κόρη της να κοντεύει ν’ αρρωστήσει, θεώρησε ότι έπρεπε να επέμβει. Έτσι, σηκώθηκε όρθια μες τη νύχτα, πήρε τηλέφωνο την αρχηγό αποστολής του TVE η οποία κοιμόταν στο δίπλα δωμάτιο και της είπε: «η κόρη μου δεν μπορεί να κοιμηθεί από την αγωνία της, σε παρακαλώ μίλα της». Τότε πήρε το ακουστικό η αρχηγός της Ισπανίας και είπε στην τραγουδίστρια: «πέσε κοιμήσου, δεν έχουμε λεφτά να διοργανώσουμε τη Γιουροβίζιον του χρόνου και η EBU είναι ενήμερη. Δεν θα κερδίσεις, τους είπαμε να μην μας ψηφίσουν, τσάμπα ξενυχτάς!» Δεν ξέρω κατά πόσον όλα αυτά ευσταθούν και ήταν εφικτά τότε, κι αν απλώς τα παραφουσκώνουν οι bad losers συνεντευξιαζόμενοι, πάντως τα ακούμε από πολλούς. Η Ισπανία εντέλει μόλις που πλησίασε το τοπ10. Ομολογώ ότι είχε τα φόντα να πάει πολύ καλύτερα. Βρήκα εξαιρετική την εμφάνιση εκείνο το βράδυ, και θυμάμαι ότι «με ξύπνησε» μετά από δυο ώρες πρόγραμμα. Όπως βλέπετε, όλα είναι απρόβλεπτα σ’ αυτό τον Διαγωνισμό. 7/10.

Κύπρος – Μη Σταματάς

Αχ, η Κύπρος μας! Λοιπόν, να σου πω ότι θυμάμαι έντονα πως μόλις τελείωσε η ερμηνεία των τραγουδιστών και έκαναν υπόκλιση εγώ ήμουν σίγουρος ότι κερδίσαμε ή ότι τέλος πάντων καταλήξαμε στο τοπ5. Θέλω να πάω στο παρελθόν και να χαϊδέψω τα μαλλιά του 13χρονου εαυτού μου που θεωρούσε ότι αυτό το τραγούδι μπορούσε να διακριθεί ανάμεσα στα μεγαθήρια του ’93 και να μου κάνω μια αγκαλιά. Εκ των υστέρων αναγνωρίζω ότι το Μη Σταματάς ήταν ένα μετριότατο τραγούδι με μία αδιάφορη εμφάνιση, το οποίο δεν είχε το παραμικρό star quality. Τα κοστούμια των τραγουδιστών κομμένα-ραμμένα από την ενδυματολόγο του ΡΙΚ, «φτωχολογιά ο κόσμος σου σκληρός», η οποία ενδυματολόγος τα διακόσμησε με εκείνα τα άκρως κακόγουστα κυκλάκια τα οποία εικάζω ότι περίσσεψαν από το κόκκινο φόρεμα της Ευρυδίκης από την προηγούμενη χρονιά. Ο Άριστος Μοσχοβάκης, ο συνθέτης, έγραφε πριν λίγα χρόνια στο Facebook του, ότι αν του επέτρεπε το ΡΙΚ να πουν το τραγούδι αυτό στα Ιταλικά θα πήγαιναν πολύ καλύτερα (Είχαν βγάλει και μια ιταλική βερσιόν του τραγουδιού, που ομολογουμένως ήταν πιο εντυπωσιακή, το σχολίασε και η Άντζι Ρήγα στο Ευχάριστο Σαββατόβραδο, άρα ήταν εγγυημένο). Κατ’ αρχάς αυτό δεν ήταν δυνατό. Το 1993 ο κανονισμός της εθνικής γλώσσας ήταν ακόμη σε εφαρμογή. Αλλά, φυσικά, τον Μοσχοβάκη τον παρηγορούσε να το παραβλέψει για να δικαιολογήσει τον πάτο της 21^ης θέσης. Επίσης έγραψε ότι «νυσάφι πια με τους Ελλαδίτες που μας εκπροσωπούν στη σύγχρονη Γιουροβίζιον, πρέπει να δίνεται η ευκαιρία εκπροσώπησης κυρίως σε Κυπρίους» (πράγμα με το οποίο ούτε συμφωνώ, ούτε διαφωνώ). Του απάντησα ότι «είχε την ευκαιρία του να μας εκπροσωπήσει το ’93 και μας έφερε μία από τις χειρότερες θέσεις που πήραμε τη δεκαετία του ’90. Δεν δικαιούστε να μιλάτε». Δεν του άρεσε.

Το Μη Σταματάς το αγαπώ. Όπως και το Απόψε Ας Βρεθούμε κι αυτό διαπνέεται από μία αθωότητα που χαρακτήριζε όλη τη χώρα τότε. Νομίζω κάπου εκεί άρχισε να χάνεται η «παλιά, καλή Κύπρος». Δεν το θεωρώ τραγούδι περιωπής πια, αλλά να πω ότι δεν νοσταλγώ την εποχή και την ατμόσφαιρα, θα ήταν ψέμα. Ο Δήμος Βαν Μπέκε και ο Κυριάκος Ζυμπουλάκης δεν κατάφεραν να εδραιωθούν στο ελληνικό μουσικό στερέωμα μετά τη Γιουροβίζιον. Ο Δήμος Βαν Μπέκε έκανε φωνητικά σε πολλούς δίσκους άλλων Ελλήνων καλλιτεχνών, ενώ πέρασε και από τους ΟΝΕ όταν έφυγε ο Κωνσταντίνος Χριστοφόρου. Δυστυχώς δυο χρόνια μετά διαλύθηκε το συγκρότημα. Έκανε μία απέλπιδα προσπάθεια να μπει στο Voice αλλά κι εκεί δεν προχώρησε αρκετά. Ο Κυριάκος Ζυμπουλάκης το πάλεψε κι αυτός όσο μπορούσε. Έβγαλε ένα λαϊκό δίσκο με τον Γιώργο Θεοφάνους με τίτλο «Η Νύχτα Τη Ζωή Μου Ταλαντεύει», από τον οποίο ακούστηκε το «Αυτή Που Έφυγε» (ένα τραγούδι που θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνεται στο Πες Το Μου Αυτό της Ευρυδίκης), αλλά νομίζω μόνο εγώ το θυμάμαι. Ύστερα κάτι έπιασε το αφτί μου ότι τα παράτησε όλα και πήγε κι έγινε δάσκαλος. Δεν γνωρίζω. Δεν τον έχω ξαναδεί πουθενά μετά το 1997. Το Μη Σταματάς σήμερα, αν πρέπει να το βαθμολογήσω θα του βάλω ένα 6/10 έτσι χαριστικά, για την τιμή των όπλων.

Ισραήλ – Shiru

Ποτέ μου δεν το άντεχα. Αυτό το ισραηλίτικο sound of music με τη φροϊλάιν Μαρία στο πιάνο και τους Φον Τραπ στη χορωδία, στο λαιμό μου καθότανε. Δεν έχω καν χρόνο να κάτσω να στο θάψω. 1/10. 

Νορβηγία – All Mine Tankar.

Άλλο ένα αριστούργημα του 1993. Το πώς κατάφεραν οι Νορβηγοί και επιστράτευσαν ελληνικό μπουζούκι στο τραγούδι τους σε εποχές που θεωρούνταν ακόμη ταμπού για εμάς τους Έλληνες Κύπριους και «μη ευρωπαϊκός ήχος», τρομάρα να μας έρθει, μου ήταν και μου είναι πραγματικά αχώνευτο. Η Νορβηγία ήταν κι αυτή φαβορί και έπαιζε να κερδίσει και μου ακουγόταν εφιαλτικό σενάριο. Τότε εννοείται ότι το βαριόμουν αυτό το τραγούδι. Τώρα αναγνωρίζω κι αυτουνού τη μεγαλειότητα του. Θυμάμαι τον Γιώργο Θεοφάνους μετά τη Γιουροβίζιον του 1993 που βγήκε και είπε ότι δεν είναι δυνατόν να οικειοποιούνται οι Νορβηγοί το ελληνικό στοιχείο κι εμείς να το σνομπάρουμε. Χάρηκα μ’ αυτή του τη δήλωση γιατί την αμέσως επόμενη χρονιά κατέβηκε υποψήφιος με το «Είμαι Άνθρωπος Κι Εγώ» που είχε μέσα μπουζούκι. Ξέραμε από πού το εμπνεύστηκε. Δυστυχώς δεν φτούρησε βαθμολογικά όσο στη Νορβηγία. Ειρωνικό. Όπως και να ‘χει, το All Mine Tankar θεωρείται και είναι μεγάλο τραγούδι για την ιστορία του Διαγωνισμού. 9/10.

Αυτό ήταν το 1993 παίδες. Δυο πράγματα έχω ακόμη να πω.

Όσοι είστε μερακλήδες κάτσετε και δείτε το πιο κάτω δίωρο ντοκιμαντέρ που γύρισε ένας τύπος που παρευρέθηκε στη Γιουροβίζιον του Μίλστριτ και καλύπτει διάφορα events και δεξιώσεις. Λατρεύω κάτι τέτοια ντοκουμέντα. Κάθισα και το είδα, δυο ώρες είναι πολλές τη σήμερον ημέρα, αλλά δεν κατάφερα να αντισταθώ και να το παραβλέψω. Όλα πιο ανθρώπινα και πιο γήινα το 1993, αποκλείεται να μην νοσταλγήσετε και να μην εκτιμήσετε τις ωραίες εποχές στις οποίες μεγαλώσαμε. 

Το 1993 ήταν σημαδιακό για εμένα για ακόμα ένα τεράστιο λόγο. Ένα καλοκαιρινό βράδυ του 1993 εκεί που ξάπλωνα στο κρεβάτι και έκανα ζάπινγκ στην παμπάλαια τηλεόραση που είχα στο δωμάτιο μου (απ’ εκείνες με το σεμεδάκι από πάνω) κουτσά στραβά έπιασα την ΕΡΤ. Το σήμα δεν ήταν καλό, για να καταλάβετε με το ζόρι είχε η εικόνα χρώμα. Εκεί όμως άκουσα τη γνώριμη φωνή της Μπόκοτα η οποία μετέδιδε τα Παιχνίδια Χωρίς Σύνορα. Ήταν το επεισόδιο της Ουαλίας με θέμα την Αλίκη Στη Χώρα Των Θαυμάτων. Δεν είχα ιδέα τι έβλεπα και περί τίνος επρόκειτο αλλά καθηλώθηκα και το είδα μέχρι τέλους. Εκεί έγινε ένα κλικ μέσα μου και άνοιξε ένα καινούριο τηλεοπτικό κεφάλαιο στη ζωή μου το οποίο κράτησε τρία χρόνια και το οποίο έθεσε σε δεύτερη, μην πω τρίτη μοίρα τον Διαγωνισμό της Γιουροβίζιον. Τα Παιχνίδια Χωρίς Σύνορα τα αγάπησα πολύ περισσότερο από τη Γιουροβίζιον, όμως κράτησαν λίγο. Το 1997 ήταν η τελευταία χρονιά που τα χάρηκα. Μετά χάλασαν, και τ0 ’99 καταργήθηκαν. Κι αν πρέπει να διαλέξω, εννοείται ότι θα προτιμούσα να συνέχιζαν εκείνα στην τηλεόραση, στην τότε χρυσή τους μορφή, εκείνη του 1993-1997, παρά ο Διαγωνισμός Τραγουδιού - παρωδία που βλέπουμε από καιρού εις καιρόν, τιμής ένεκεν.

Το πόσο ταξίδεψα μέσα μου γράφοντας αυτό το κείμενο, δεν περιγράφεται.