1991: Αιχμάλωτοι Ιταλικής Καταιγίδας - Α' Μέρος

Με τον Διαγωνισμό στο Τορίνο να βρίσκεται προ των πυλών, προτείνω να κάνουμε μία αναδρομή στον τελευταίο Διαγωνισμό ο οποίος έλαβε χώρα στην αγαπημένη «μακαρονοχώρα» -που λέει και ο γιος μου. Θα σας γράψω τα άπαντα για το 1991 σε ένα δαιδαλώδες κείμενο το οποίο παρακαλώ να θεωρήσετε ως διατριβή επί του θέματος.

Ας πάμε πρώτα στις αναμνήσεις μου, για όσους μπορεί να ενδιαφέρονται.

Το 1991 ήμουν στην Ε’ Δημοτικού. Ήμουν ήδη άρρωστος με τον Διαγωνισμό από την προηγούμενη χρονιά και το χρονικό διάστημα από τον ένα Μάιο στον άλλον έμοιαζε ατελείωτο. Θυμάμαι ότι και τότε το πολιτικό κλίμα ήταν μαύρο κι άραχλο με τον πόλεμο στον Περσικό Κόλπο να μαίνεται και εμένα να είμαι χεσμένος πάνω μου, αφού και τότε υπήρχε η απειλή χημικού πολέμου και οι βλάκες Κύπριοι έπαιρναν χαρτοταινίες και κολλούσαν τις σχισμές των παραθυρόφυλλων για να μην εισπνεύσουν τα χημικά που θα έφερνε μαζί του ο άνεμος και θα διασπείρονταν στην ατμόσφαιρα.

Η οικολογική καταστροφή ήταν πολύ της μόδας. Θυμάμαι τα τότε δελτία ειδήσεων τα οποία ξεχείλιζαν από εικόνες πετρελαιοκηλίδων, οι οποίες είχαν μολύνει τις θάλασσες και δηλητηρίασαν πολλά πουλιά και ψάρια. Σε εκείνο το πλαίσιο και μέσα σε εκείνη την «κατάνοιξη» η Έλενα Πατρόκλου με τον Κύπρο Χαραλάμπους έστειλαν στο ΡΙΚ το τραγούδι SOS για να μας εκπροσωπήσει στη Γιουροβίζιον. Το 1991 τα τραγούδια υποβάλλονταν ακόμη στη γλώσσα της κάθε χώρας οπότε το SOS ήταν ένας έξυπνος τρόπος να περάσει το επίκαιρο νόημα στις κριτικές επιτροπές χωρίς πολλά-πολλά.

Η Έλενα Πατρόκλου εμφανίστηκε τη βραδιά του κυπριακού εθνικού τελικού, η οποία μεταδόθηκε ζωντανά από το Συνεδριακό Κέντρο Κύπρου (σήμερα στεγάζεται εκεί προσωρινά η Βουλή – Θεέ μου!), ντυμένη με μία πράσινη τουαλέτα, πράσινα μακριά γάντια και πράσινο μποά, κάτι το οποίο ήταν τρομερά ντεμοντέ και οριακά κιτς ακόμη και για το 1991. Το μόνο που έσωζε την παρουσίαση ήταν ο κώτσος της τραγουδίστριας ο οποίος ήταν και το σήμα κατατεθέν της. Την Έλενα Πατρόκλου τη θεωρώ πολύ όμορφη γυναίκα ακόμη και σήμερα. Τότε όμως χρειαζόταν γενικό ενδυματολογικό ρεκτιφιέ και κατά τη γνώμη μου έπρεπε να πάει να ζήσει στην Αθήνα για να αποτάξει από πάνω της την κακογουστιά του σατανά.

Το SOS έκανε περίπατο στον κυπριακό τελικό, ο οποίος ομολογουμένως ήταν αρκετά μνημειώδης, κληροδοτώντας μας διάφορα Eurovision classics όπως το «Ελευθερία» του Πέτρου Γιαννάκη με τον Πανίκο Χαραλάμπους στην ερμηνεία, την Ευρυδίκη με τον «Επόμενο Αιώνα» και το πλέον καλτ «Εν Η Μάνα Μου Που Φταίει» το οποίο δεν μπορώ να το δω χαλαρά. Ακόμη και τότε, ακόμη και τώρα, το θεωρούσα και το θεωρώ ένα αίσχος. Πιστεύω ότι το SOS ήταν όντως το καταλληλότερο για να μας εκπροσωπήσει και με το ορθότερο τάιμινγκ. Είχαν ακουστεί κουτσομπολιά και φήμες εκείνη την εποχή, ότι το αποτέλεσμα ήταν προαποφασισμένο, και δεν εκπλήσσομαι καθότι όλοι ξέρουμε πως στο διεφθαρμένο ΡΙΚ, ειδικά της εποχής εκείνης, στον Διαγωνισμό πήγαινε όποιος είχε μπάρμπα στην κορώνη. Όπως και να ‘χει, θεωρώ ότι από τα τραγούδια που ακούσαμε εκείνη τη βραδιά, το SOS είχε όλα τα φόντα, οπότε δεν με ενοχλεί ιδιαίτερα αν ήταν στημένο το αποτέλεσμα.

Το βίντεο κλιπ γυρίστηκε στον Ακάμα και συγκεκριμένα στο φαράγγι του Άβακα. Ήταν μουντό και καταθλιπτικό και μετέδιδε επακριβώς το νόημα του τραγουδιού. Θυμάμαι ότι η πρεμιέρα της προβολής έγινε μέσω της εκπομπής «Ευχάριστο Σαββατόβραδο» η οποία τη συγκεκριμένη βδομάδα μεταδόθηκε εκτάκτως την Κυριακή του Πάσχα. Ήμασταν οικογενειακώς καλεσμένοι σε ένα φιλικό σπίτι εκείνο το βράδυ και θυμάμαι ότι έκαναν όλοι ησυχία για να παρακολουθήσουν την πρώτη προβολή του. Θυμάμαι ότι κάποιοι καλεσμένοι σχολίασαν πως το βίντεο κλιπ «δεν αναδεικνύει τις ομορφιές της Κύπρου». Ήθελα να πεταχτώ να τους πω «επικοινωνείτε καθόλου με την πραγματικότητα; Τραγούδι για την οικολογική καταστροφή τί ομορφιές θέλατε να αναδείξει; Χελώνες και νεκρά πουλιά θα δείξει!» Ήμουν όμως 11 χρονών και δεν μου επέτρεπαν να έχω γνώμη. Μόνο άκουγα, έβλεπα και σιωπούσα.

Δεκαπέντε μέρες αργότερα κυκλοφόρησε το περιοδικό «TV Ραδιοπρόγραμμα» το οποίο φιλοξενούσε την Έλενα Πατρόκλου σε μία τρέντι πόζα. Φορούσε μπλου-τζιν παντελόνι και άσπρο t-shirt στο εξώφυλλο. Έγραφε στον τίτλο: «Με Νέα Ενορχήστρωση Στη Ρώμη!» Δεν είχα ιδέα τι ήταν η ενορχήστρωση και κίνησα γη και ουρανό να μάθω τι σημαίνει. Η εξήγηση του πατέρα μου «θα το παίξουν με άλλα όργανα» δεν με κάλυψε. Νομίζω πέρασα μία βδομάδα να σιγοβράζω στο ζουμί μου για το συγκεκριμένο θέμα.

Και ήγγικεν η ώρα, η μεγάλη στιγμή. Έφτασε το πολυπόθητο Σάββατο του Μαΐου. Θυμάμαι ότι από την ώρα που ξύπνησα το πρωί, μέχρι να πάει δέκα το βράδυ, μετρούσα τα δευτερόλεπτα. Το 1991 είχαμε ανακαινίσει το διαμέρισμά μας. Βασικά το επεκτείναμε ρίχνοντας τον τοίχο και ενώνοντάς το με το δίπλα διαμέρισμα. Τώρα είχαμε ένα μεγάλο tv room στο οποίο μπορούσαμε να φιλοξενήσουμε φίλους. Το 1991 ήρθε η γιαγιά μου στο σπίτι μας να δούμε όλοι μαζί τον Διαγωνισμό. Η γιαγιά θεωρούνταν ο εξπέρ της οικογένειας σε θέματα Γιουροβίζιον, οπότε το να την έχουμε μαζί μας ήταν σαν να έχουμε τη Δάφνη Μπόκοτα καλεσμένη.

Τέσσερα πράγματα θυμάμαι από τις οικογενειακές αντιδράσεις στον Διαγωνισμό του 1991. Πρώτον, η γιαγιά μου νύσταξε και αποσύρθηκε σε έναν καναπέ να κοιμηθεί όταν άρχισε η ψηφοφορία. Θυμάμαι ότι η Κύπρος είχε μαζέψει 2-3 δωδεκάρια στην αρχή της ψηφοφορίας και όταν ψήφιζε η Γαλλία βρισκόμασταν στη δεύτερη θέση. Κόντεψα να πάθω συγκοπή απ’ τη χαρά μου, και πήγα να τη ξυπνήσω γιατί ήμουν σίγουρος ότι it’s happening, κερδίζουμε, ορίστε, θα το σηκώσουμε και δεν ήταν δυνατόν η γιαγιά μου, η οποία μου έμαθε τη Γιουροβίζιον να κοιμάται και να μην το ζήσει. «Ξύπνα, είμαστε δεύτεροι! Θα κερδίσουμε!», αλλά εκείνη έβγαλε ένα άναρθρο μουγκρητό και άλλαξε πλευρό.

Θυμάμαι τη μάνα μου να σχολιάζει ότι η Έλενα Πατρόκλου «ήταν καλή» με μία δωρικότητα και μία αυστηρότητα η οποία έμοιαζε με πλήρη αποδοχή του καλλιτέχνη.

Θυμάμαι τον πατέρα μου, ο οποίος στα μισά των τραγουδιών βαρέθηκε και αποχώρησε στα ενδότερα για να κοιμηθεί, λέγοντας ότι θα παρακολουθούσε τον Διαγωνισμό από την τηλεόραση του δωματίου του. Τη στιγμή που βγήκε να τραγουδήσει η Αγγλία αναστήθηκε. Ήρθε στο σαλόνι και είπε της μάνας μου «ποια είναι αυτή η γκομενάρα θεέ μου;» και δάγκωσε τα χείλη του. Μου είπε «μην σκας αυτή θα κερδίσει!» και ξανάπεσε για ύπνο. Η Αγγλία εν τέλει κατετάγη ενδέκατη και σημείωσε μία από τις χειρότερες θέσεις στην ιστορία της. Τότε μία θέση εκτός δεκάδας ήταν σκανδαλώδης, τώρα παίρνουν τα μηδενικά αβέρτα και τα έχουν συνηθίσει.

Και τέλος, θυμάμαι την τραγωδία που έζησα όταν η VHS με την οποία βιντεογραφούσαμε τον Διαγωνισμό τελείωσε μόλις η παρουσιάστρια, Τζιτζιόλα Τσινκουέντι, είπε «Και τώρα η σειρά της Κύπρου». Ναι, καλά καταλάβατε, καταφέραμε και γράψαμε ΟΛΟΝ τον Διαγωνισμό εκτός από την Κύπρο! Μα, τι να σας πω. Ήταν δυσβάσταχτο για μένα το ότι τελείωσε η κασέττα στο συγκεκριμένο σημείο. Από την ατελείωτη πάρλα των παρουσιαστών, ο Διαγωνισμός διήρκησε περισσότερο, με αποτέλεσμα να μην καταφέρουμε να τον χωρέσουμε όλον σε μία τρίωρη VHS. Η γιαγιά μου η οποία παραδοσιακά βιντεογραφούσε κι εκείνη τον Διαγωνισμό από το σπίτι της, και τον είχα για backup, ήταν καλεσμένη μας εκείνο το βράδυ. Οπότε επαφίονταν σε εμάς να κρατήσουμε ένα καλό αρχείο. Έγινα έξαλλος με το πατατράκ!

Αποφάσισα να βρω τον Διαγωνισμό από άλλους φίλους και γνωστούς αλλά η δημοφιλία του είχε αρχίσει να ξεφτίζει και δύσκολα έβρισκες κόσμο που να έχει κρατήσει αντίγραφο για να στο δώσει να το αντιγράψεις. Πέρασαν τα χρόνια και έπρεπε να έρθει στη ζωή μας το YouTube το 2005 για να μπορέσω να ξαναδώ την ερμηνεία της Πατρόκλου στη Ρώμη! Περιττό να πω ότι σε αυτά τα κενά 14 χρόνια η εξεύρεση του Διαγωνισμού πήρε εκτάσεις μύθου, μέχρι και μέσον για να τον βρω μέσω του ΡΙΚ κοντέψαμε να βάλουμε, εις μάτην. Για μένα το 1991 τελείωνε με την συμμετοχή της Αγγλίας, η οποία εμφανίστηκε πριν την Κύπρο, και όλα τα άλλα ήταν απομεινάρια της μνήμης και της φαντασίας μου.

Έγραψα ήδη τρεις σελίδες με τις αναμνήσεις μου και ακόμη δεν έχω μπει στο θέμα. Θα κρατήσω το β’ μέρος του 1991 για ένα ξεχωριστό κείμενο, την ερχόμενη βδομάδα. Τα λέμε!